فلج عصب صورت
فلج عصب صورتی (فلج فاسیال)
اختلالات عصب صورتی که می تواند با انقباضات غیرارادی عضلات صورت، ضعف عضلات و یا فلج صورت خود را نشان دهد، به تنهائی یک بیماری نیست بلکه علامتی از یک بیماری است و معمولاً در نتیجه عفونت، آسیب و یا تومور این علائم ایجاد می شود و پزشک با ارزیابی های خود سعی در تشخیص علت درگیری عصب صورت دارد. عصب صورتی چیست و چه کاری را انجام می دهد؟
عصب صورتی شباهت زیادی به کابل تلفن دارد و حاوی حدود 7000 فیبر عصبی است. هر فیبر عصبی باعث هدایت پیامهای الکتریکی به سمت یک عضله مخصوص در صورت می شود که این پیامها در نهایت باعث تغییر حالت صورت به شکل خنده، تبسم، گریه ، اخم و ... می شود و به همین دلیل کارکرد طبیعی این عصب در ارتباطات روزمره، در نشان دادن عواطف و احساسات ما و همچنین در عملکرد مناسب چشم و دهان دارای اهمیت زیادی می باشد.
هرگاه حدود نصف و یا بیش از نصف این فیبرهای عصبی قطع شوند، ضعف عضلات صورت اتفاق می افتد. در صورتیکه این فیبرها تحریک شوند آنوقت حرکاتی در عضلات صورت مثل اسپاسم عضلات و یا انقباضات مکرر عضلات صورت رخ می دهد.
عصب صورتی نه تنها باعث انتقال پیامهای عصبی به عضلات صورت می شود بلکه شاخه هائی هم به غدد اشکی، غدد بزاقی . عضله استخوان رکابی در گوش میانی می فرستد. همچنین این عصب حس چشائی قسمت قدامی زبان را نیز بر عهده دارد. از آنجائی که عملکرد عصب صورتی بسیار زیاد و پیچیده می باشد، علائم زیادی ممکن است در اثر اختلال عملکرد عصب صورتی در فرد بروز کند.
بطور خلاصه آسیب به عصب صورتی می تواند باعث انقباضات پراکنده عضلات صورت، فلج صورت، خشکی چشم ، خشکی دهان و یا اختلال در حس چشائی شود. شایعترین علت ضعف عضلات صورت که بصورت ناگهانی اتفاق می افتد - فلج بل - می باشد.
این اختلال در واقع فلج صورت با علت ناشناخته میباشد. برخی معتقدند این بیماری احتمالاً ناشی از پاسخ سیستم دفاعی بدن به یک ویروس می باشد، و زمانی بوجود می آید که عصب صورتی خصوصاً قسمتی که در داخل کانال استخوانی در استخوان گیجگاهی قرار دارد متورم شده و بعلت نبود فضای کافی بر روی ساختمانهای درونی عصب در داخل کانال فشار وارد شده و باعث توقف عملکرد آن می شود.
علائم فلج بل چیست؟
علائم فلج بل ممکن است یک یا دو هفته پس از یک سرماخوردگی، عفونت گوش یا عفونت چشم ایجاد شود. این علائم معمولا به طور ناگهانی ظاهر می شوند. شما ممکن است آنها را صبح که بیدار می شوید یا زمانی که سعی می کنید چیزی بخورید یا بنوشید متوجه شوید.
فلج بل با یک ظاهر پژمرده در یک طرف چهره و عدم توانایی باز کردن یا بستن چشم در طرف آسیب دیده مشخص می شود. در موارد نادر، فلج بل ممکن است در هر دو طرف چهره شما تاثیر بگذارد.
علائم و نشانه های دیگر فلج بل عبارتند از:
-آبریزش دهان
-خشکی دهان
-دشواری در خوردن و نوشیدن
-ناتوانی در ایجاد حالت های چهره ای، مانند لبخند زدن یا اخم کردن
-ضعف صورت
-گرفتگی عضله در چهره
-خشکی چشم
-سردرد
-حساسیت به صدا
-سوزش چشم در طرف مربوطه
-درد در فک یا داخل و بیرون گوش
-کاهش قدرت چشایی
-و انحراف صورت به سمت سالم!
اگر مشکوک به این علائم هستید، به پزشک مراجعه کنید. هرگز نباید خودتان فلج بل را تشخیص دهید! این علائم می تواند شبیه به سایر بیماری های جدی مانند سکته مغزی یا تومور مغزی باشد.
عوامل خطر برای فلج بل چیست؟ اگر موارد زیر را دارید در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به فلج بلز هستید:
-باردار هستید
-دیابت داشته باشید
-عفونت ریه داشته باشید
-سابقه خانوادگی این بیماری را دارید
-همراه فلج صورت علایم عصبی دیگری هم داشته باشید، مثل اختلال تکلم، بیحسی یا بیحرکتی اندام و ...
فلج بل چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک شما برای اولین بار یک معاینه فیزیکی برای اندازه گیری ضعف عضلات صورت شما انجام می دهد. پزشک همچنین در مورد علائم شما در رابطه با “وقتی که آن علائم رخ داده اند یا هنگامی که در ابتدا متوجه آنها شدید” از شما سؤال می کند.
پزشک شما همچنین می تواند از انواع آزمایشات برای تشخیص فلج بل استفاده کند. این آزمایشات ممکن است شامل MRI یا سی تی اسکن برای بررسی مسیر اعصاب و یا تست عملکرد عصب صورت و تستهای شنوایی باشد.
راه ها و روش های درمان
تقریبا 75% از بیماران مبتلا به فلج بل یا عصب صورت در مدت زمان بین دو هفته تا شش ماه به بهبودی کامل دست می یابند. 20% بقیه در عرض کمتر از یک سال بهبود می یابند.تعداد کمی از بیماران ( کمتر از ۹۰٪) ممکن است است بعد از یکسال هم به بهبودی کامل نرسند. یک روش درمانی مخصوص برای تمام انواع این بیماری وجود ندارد، با این حال پزشک ممکن است برای تسریع بهبودی شما مصرف داروهای خاصی را توصیه کند. عمل جراحی به ندرت در مورد بیماری فلج بل یا عصب صورت انجام می شود، مگر آنکه علت فلج عفونت یا تومور مشخصی باشد، که در اینصورت دیگر نام بل یه آن اطلاق نمیشود. موارد زیر باعث تسریع بهبودی خواهد شد:
-کاهش استرس و نگرانی
-خواب و استراحت کافی
-مصرف داروی مناسب
-چشمان خود را با قطره اشک مصنوعی از صدمه حفاظت کنید.
-مایعات کافی مصرف کنید.
- فیزیوتراپی برای عضلات فلج شده، در مواردی که فلج طولانی شده باشد کمک‌کننده است. متخصص فیزیوتراپی به شما آموزش می دهد که چگونه عضلات صورت خود را ماساژ دهید و چه تمرینات ورزشی انجام دهید تا از تحلیل عضلات جلوگیری کنید.
• • • • • •
اختلالات عصب صورتی که می تواند با انقباضات غیرارادی عضلات صورت، ضعف عضلات و یا فلج صورت خود را نشان دهد، به تنهائی یک بیماری نیست بلکه علامتی از یک بیماری است و معمولاً در نتیجه عفونت، آسیب و یا تومور این علائم ایجاد می شود و پزشک با ارزیابی های خود سعی در تشخیص علت درگیری عصب صورت دارد. عصب صورتی چیست و چه کاری را انجام می دهد؟
عصب صورتی شباهت زیادی به کابل تلفن دارد و حاوی حدود 7000 فیبر عصبی است. هر فیبر عصبی باعث هدایت پیامهای الکتریکی به سمت یک عضله مخصوص در صورت می شود که این پیامها در نهایت باعث تغییر حالت صورت به شکل خنده، تبسم، گریه ، اخم و ... می شود و به همین دلیل کارکرد طبیعی این عصب در ارتباطات روزمره، در نشان دادن عواطف و احساسات ما و همچنین در عملکرد مناسب چشم و دهان دارای اهمیت زیادی می باشد.
هرگاه حدود نصف و یا بیش از نصف این فیبرهای عصبی قطع شوند، ضعف عضلات صورت اتفاق می افتد. در صورتیکه این فیبرها تحریک شوند آنوقت حرکاتی در عضلات صورت مثل اسپاسم عضلات و یا انقباضات مکرر عضلات صورت رخ می دهد.
عصب صورتی نه تنها باعث انتقال پیامهای عصبی به عضلات صورت می شود بلکه شاخه هائی هم به غدد اشکی، غدد بزاقی . عضله استخوان رکابی در گوش میانی می فرستد. همچنین این عصب حس چشائی قسمت قدامی زبان را نیز بر عهده دارد. از آنجائی که عملکرد عصب صورتی بسیار زیاد و پیچیده می باشد، علائم زیادی ممکن است در اثر اختلال عملکرد عصب صورتی در فرد بروز کند.
بطور خلاصه آسیب به عصب صورتی می تواند باعث انقباضات پراکنده عضلات صورت، فلج صورت، خشکی چشم ، خشکی دهان و یا اختلال در حس چشائی شود. شایعترین علت ضعف عضلات صورت که بصورت ناگهانی اتفاق می افتد - فلج بل - می باشد.
این اختلال در واقع فلج صورت با علت ناشناخته میباشد. برخی معتقدند این بیماری احتمالاً ناشی از پاسخ سیستم دفاعی بدن به یک ویروس می باشد، و زمانی بوجود می آید که عصب صورتی خصوصاً قسمتی که در داخل کانال استخوانی در استخوان گیجگاهی قرار دارد متورم شده و بعلت نبود فضای کافی بر روی ساختمانهای درونی عصب در داخل کانال فشار وارد شده و باعث توقف عملکرد آن می شود.
علائم فلج بل چیست؟
علائم فلج بل ممکن است یک یا دو هفته پس از یک سرماخوردگی، عفونت گوش یا عفونت چشم ایجاد شود. این علائم معمولا به طور ناگهانی ظاهر می شوند. شما ممکن است آنها را صبح که بیدار می شوید یا زمانی که سعی می کنید چیزی بخورید یا بنوشید متوجه شوید.
فلج بل با یک ظاهر پژمرده در یک طرف چهره و عدم توانایی باز کردن یا بستن چشم در طرف آسیب دیده مشخص می شود. در موارد نادر، فلج بل ممکن است در هر دو طرف چهره شما تاثیر بگذارد.
علائم و نشانه های دیگر فلج بل عبارتند از:
-آبریزش دهان
-خشکی دهان
-دشواری در خوردن و نوشیدن
-ناتوانی در ایجاد حالت های چهره ای، مانند لبخند زدن یا اخم کردن
-ضعف صورت
-گرفتگی عضله در چهره
-خشکی چشم
-سردرد
-حساسیت به صدا
-سوزش چشم در طرف مربوطه
-درد در فک یا داخل و بیرون گوش
-کاهش قدرت چشایی
-و انحراف صورت به سمت سالم!
اگر مشکوک به این علائم هستید، به پزشک مراجعه کنید. هرگز نباید خودتان فلج بل را تشخیص دهید! این علائم می تواند شبیه به سایر بیماری های جدی مانند سکته مغزی یا تومور مغزی باشد.
عوامل خطر برای فلج بل چیست؟ اگر موارد زیر را دارید در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به فلج بلز هستید:
-باردار هستید
-دیابت داشته باشید
-عفونت ریه داشته باشید
-سابقه خانوادگی این بیماری را دارید
-همراه فلج صورت علایم عصبی دیگری هم داشته باشید، مثل اختلال تکلم، بیحسی یا بیحرکتی اندام و ...
فلج بل چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک شما برای اولین بار یک معاینه فیزیکی برای اندازه گیری ضعف عضلات صورت شما انجام می دهد. پزشک همچنین در مورد علائم شما در رابطه با “وقتی که آن علائم رخ داده اند یا هنگامی که در ابتدا متوجه آنها شدید” از شما سؤال می کند.
پزشک شما همچنین می تواند از انواع آزمایشات برای تشخیص فلج بل استفاده کند. این آزمایشات ممکن است شامل MRI یا سی تی اسکن برای بررسی مسیر اعصاب و یا تست عملکرد عصب صورت و تستهای شنوایی باشد.
راه ها و روش های درمان
تقریبا 75% از بیماران مبتلا به فلج بل یا عصب صورت در مدت زمان بین دو هفته تا شش ماه به بهبودی کامل دست می یابند. 20% بقیه در عرض کمتر از یک سال بهبود می یابند.تعداد کمی از بیماران ( کمتر از ۹۰٪) ممکن است است بعد از یکسال هم به بهبودی کامل نرسند. یک روش درمانی مخصوص برای تمام انواع این بیماری وجود ندارد، با این حال پزشک ممکن است برای تسریع بهبودی شما مصرف داروهای خاصی را توصیه کند. عمل جراحی به ندرت در مورد بیماری فلج بل یا عصب صورت انجام می شود، مگر آنکه علت فلج عفونت یا تومور مشخصی باشد، که در اینصورت دیگر نام بل یه آن اطلاق نمیشود. موارد زیر باعث تسریع بهبودی خواهد شد:
-کاهش استرس و نگرانی
-خواب و استراحت کافی
-مصرف داروی مناسب
-چشمان خود را با قطره اشک مصنوعی از صدمه حفاظت کنید.
-مایعات کافی مصرف کنید.
- فیزیوتراپی برای عضلات فلج شده، در مواردی که فلج طولانی شده باشد کمک‌کننده است. متخصص فیزیوتراپی به شما آموزش می دهد که چگونه عضلات صورت خود را ماساژ دهید و چه تمرینات ورزشی انجام دهید تا از تحلیل عضلات جلوگیری کنید.
Dr. Mohsen Rajati Haghi, MD
Otologist, Neurotologist, Full Professor
Baran bld, Aref 5, Ahmadabad Ave., Mashhad, iran
0098-5138473541
0098-9156011229
• • • • • •
Otologist, Neurotologist, Full Professor
Baran bld, Aref 5, Ahmadabad Ave., Mashhad, iran
0098-5138473541
0098-9156011229
• • • • • •